Door Anke Werker
Jane Austen omschreef haar personage Elizabeth Bennet als ‘as delightful a creature as ever appeared in print’. En dat is ze: Lizzy (zoals ze ook wel genoemd wordt) is grappig, eigenzinnig, welbespraakt, vriendelijk en ondernemend. Zonder twijfel is ze Jane Austens bekendste en meest geliefde vrouwelijke hoofpersoon. Als lezer wil je Lizzy zijn – al was het maar omdat zij uiteindelijk de gelukkige is die trouwt met Fitzwilliam Darcy.
Moderne remake
De vraag is of lezers zich ook willen vereenzelvigen met haar moderne remake, Liz Bennet in de eerder dit jaar verschenen roman Eligible van Curtis Sittenfeld (in Nederland uitgebracht onder de titel ‘Een begerenswaardige vrijgezel). Sittenfelds boek is een hertaling van Pride and Prejudice, de vierde in een reeks bewerkingen van Jane Austens romans door bekende hedendaagse schrijvers. Het centrale idee achter wat inmiddels bekendstaat als het ‘Jane Austen project’ van uitgeverij Harper Collins, is om de zes romans van Jane Austen te herschrijven naar een hedendaagse setting.
Cincinnati
Sittenfeld is de eerste Amerikaanse schrijver die eraan meewerkt, en ze heeft de gebeurtenissen dicht bij huis geplaatst. Zo woont de familie Bennet in haar roman niet in het Engelse dorpje Meryton, maar in Cincinnati (Ohio). Opvallende hedendaagse elementen zijn de appjes en sms’jes in plaats van brieven, de alleenstaande vrouwelijke hoofdpersonen die tegen de veertig lopen en een kinderwens hebben, de hate sex tussen Liz en Darcy, de telsell-verslaafde Mrs Bennet en als klap op de vuurpijl Mr Bingley als reality-tv-ster in het datingprogramma Eligible. En passant is er ook nog aandacht voor onderwerpen als racisme, transseksualiteit en klassenonderscheid.
Curtis Sittenfeld
Complete facelift
Al met al heeft het oorspronkelijke verhaal een complete facelift gehad. Liz en Jane Bennet zijn allebei single, eind dertig en wonen in New York. Wanneer hun vader ernstig ziek blijkt, keren ze terug in hun ouderlijk huis om hun moeder en drie zussen bij te staan. En dat is maar goed ook, want deze vrouwen blijken hun handen vol te hebben aan zichzelf en tot vrijwel niets in staat. Terwijl de ziekenhuisrekeningen van Mr Bennet zich opstapelen, komt Liz erachter dat haar vader geen medische verzekering heeft. De enige oplossing om de schuld af te lossen is om het huis te verkopen.
Kattige dialogen
Meer nog dan Pride and Prejudice dat is, is Eligible een familieroman. Liz doet er alles aan om haar ouders en zussen te redden van een financiële ramp. Deze betrokkenheid bij haar familie blijkt Darcy een van haar mooiste eigenschappen te vinden, zo is te lezen aan het eind. Toch is dat wat er wringt in het verhaal. Liz offert zich op voor haar familie, maar het is onbegrijpelijk waarom ze dat doet. Er bestaat nauwelijks een band tussen haar en haar jongere zussen, die zich onvolwassen gedragen en zich afhankelijk opstellen. En zo wil Liz zelf eigenlijk maar niet uit de verf komen, het hele boek lang. De kattige dialogen met haar jongste zussen, het elkaar aftroeven maken haar daden ongeloofwaardig.
Onderhoudend
Om de vraag uit de eerste alinea te beantwoorden: het is moeilijk om je als lezer met Liz te vereenzelvigen. Maar het is ook eigenlijk onmogelijk om te strijden met de enige echte Elizabeth Bennet. Jane Austen heeft haar zo perfect gemaakt. Het beste zou zijn om de vergelijking tussen beide boeken niet aan te gaan. Eligible is namelijk wel heel onderhoudend. Het is grappig en puntig en een messcherpe weergave van deze tijd. Maar het is niet Pride and Prejudice. Langzamerhand wordt mij duidelijk dat Harper Collins schrijvers die meewerken aan het project een ondoenlijke taak stelt.
Als je Pride and Prejudice weet los te laten is Eligible inderdaad een onderhoudend boek. Het gaat sneller dan P&P en deze Liz is nog wat pittiger dan de oorspronkelijke Lizzy. Als groot bewonderaar van Jane Austen en zeker ook P&P begon ik sceptisch aan dit boek maar koos ik het toch door de reviews op Goodreads. Het is me uiteindelijk zeker niet tegengevallen en vind het dus een aanrader. Ik heb alleen wel de oorspronkelijke versie gelezen en kan dus niet beoordelen of de vertaling ook zo leuk is; ik vind daar meestal wel wat in verloren gaan.