Door Karen Holt
Vertaling: Bas Foppen
Het is een onomstreden waarheid dat liefhebbers van Austen zo veel mogelijk van haar verhalen willen als zij kunnen krijgen. De laatste tien jaar heeft er een enorme groei van paraliteratuur plaatsgevonden die voortborduurt op Austens werken (en dan vooral Pride and Prejudice) of deze opnieuw uitwerkt. Er zijn echter weinig voorbeelden van paraliteratuur die bij de fans zo hartelijk en succesvol zijn ontvangen als Pamela Aidan’s Fitzwilliam Darcy, Gentleman-trilogie. In een exclusief interview met JaneAusten.nl praat Aidan over de trilogie en haar nieuwe novelle Young Master Darcy: Lessons in Honour.
Zou je ons iets kunnen vertellen over het ontstaan van Fitzwilliam Darcy, Gentleman?
Het begon eigenlijk als een kleine schrijfoefening waar ik mezelf op had toegelegd op de Republic of Pemberley website tegen het einde van 1997. Ik dacht dat het erg interessant zou kunnen zijn om de scène met het eerste huwelijksaanzoek vanuit Darcy’s perspectief weer te geven – wat dacht en voelde hij op dat moment eigenlijk? Ik kreeg zo veel positieve feedback dat ik besloot om te proberen het hele verhaal vanuit zijn perspectief te vertellen. Ik had absoluut geen idee dat het drie boeken zouden worden! Het was slechts een experiment om te zien of ik een langdurige vertelling zou kunnen schrijven, en of mensen zouden willen lezen wat ik schreef. Ik postte ongeveer een jaar lang de eerste hoofdstukken op de Republic of Pemberley en het Debryshire Writers Guild. Daarna besloot ik mijn eigen website op te richten, Austenesque, om het verhaal te presenteren. Ik had geen idee hoe ik een website moest bouwen, maar vond toen een boek bij een garage sale met daarin genoeg basale informatie om het te snappen. Ik zette er ook een bezoekersteller op en was verbaasd om duizenden hits van over heel de wereld binnen te zien komen! Toen begon ik me voor het eerste af te vragen of er een manier zou kunnen zijn om mijn werken uit te geven. Omdat ik een bibliothecaresse ben, weet ik dat uitgeven een plan met een lang tijdsbestek is. Maar toen kwam ik Lighting Source tegen, een uitgeverij waar boeken op bestelling gedrukt worden. Toen realiseerde ik me dat ik het zélf kon doen! Ik was net getrouwd en mijn man is een technisch schrijver, dus hij kon dan de opmaakbeschrijving doen. We richtten toen onze eigen uitgeverij op, Whytherngate Press, en een van mijn lezers op Austenesque, die op professionele basis kaften ontwerpt, stelde voor gratis de kaften te ontwerpen. Ze zei, “Alles wat ik kan doen om te helpen de boeken gepubliceerd te krijgen!” Toen ging het balletje rollen.
Nu wordt de trilogie verkocht door Simon & Schuster – een reus in de wereld van uitgevers! Hoe is dat zo gekomen?
An Assembly Such As This kwam uit in 2003. We plaatsten advertenties op de website, en de bestellingen stroomden daarna binnen! Daarna gaven we Duty & Desire uit, en in 2005 was ik aan het werk aan These Three Remain, toen ik opeens een telefoontje kreeg van Simon & Schuster waarin mij werd verteld dat ze geïnteresseerd waren in het uitgeven van de serie. Ik was compleet verbijsterd. Ik had geen idee wat ik moest doen of hoe ik met dat soort mensen om moest gaan. In een handboek voor kleine uitgeverijen vond ik de naam van een advocaat die zich specialiseert in publishing deals. Hij kon het ook niet geloven. “Zeg je nou dat ze je zomaar hebben benaderd met dit aanbod?” Ik neem dus aan dat het behoorlijk uniek was. Er was één hoofdzaak waarvan ik wilde dat die in het contract opgenomen zou worden, namelijk dat Whytherngate Press voor enkele maanden, voordat we de serie uit druk zouden halen en over zouden dragen aan Simon & Schuster, de rechten zou hebben om het laatste boek uit te geven en verkopen. Ze stemden hiermee in. Toen het eenmaal zo ver was hadden we ongeveer 70.000 boeken verkocht. Het voorschot dat Simon & Schuster me aanboden was gebaseerd op de berekening dat zij zelf 150.000 boeken zouden kunnen verkopen. Ongeveer een jaar geleden begon ik royalties te ontvangen – dus we zijn tegen deze tijd al aardig op weg naar de 300.000! Ook is de trilogie uitgegeven in het Spaans en Italiaans in 2008, wat erg spannend is. We hebben nog niet vernomen dat de rechten voor andere vertalingen al zijn verkocht, maar je weet maar nooit.
Als een uitgeverij een boek verwerft, worden ze altijd aan redacteuren binnen het bedrijf gegeven ter bewerking. Hebben ze wijzigingen toegebracht aan je originele versies?
Ze hebben er wel redacteuren aan toegewezen maar er is weinig veranderd. Iets wat ze van me wilden toen ze de eerste twee boeken doornamen was om de rol van Dy Brougham te verkleinen. Ik moest hierop nee zeggen. Ze wisten het toen nog niet, maar hij zou nog een belangrijke rol gaan spelen in het derde boek. Ik kon hem op geen enkele manier laten slinken.
En nu is er Young Master Darcy: A Lesson in Honour. Deze is echter behoorlijk kort – een novelle, en geen roman, die iets langer is dan 100 pagina’s. Hoe komt dat?
Dat heeft te maken met mijn contract met Simon & Schuster. Onze overeenkomst bepaalt dat zij de eerste optie hebben op ieder nieuw boek. Maar zoals ik eerder al zei, uitgeven kan een plan met een groot tijdsbestek zijn. En het was al zo lang geleden sinds ik voor het laatst iets had uitgegeven – ik kon niet wachten om iets snel uit te geven! Omdat Young Master Darcy minder lang is dan een standaardroman kon ik hem via Wytherngate Press uitgeven zonder door het lange proces te moeten gaan waarin de uitgever moet beslissen of ze het boek willen of niet, en zonder er een andere uitgever voor te hoeven zoeken. Het boek behandelt slechts twee weken (maar wel twee cruciale weken) van het leven van de dertienjarige Darcy. Hij is nu uitgebracht, en we zullen zien hoe dat loopt. Ik heb echter wel al de hoofdlijn van de rest van het verhaal klaar. Als de verkoop goed loopt en een uitgever er interesse in heeft, kan ik ermee verder. Zo niet zou ik zelf verder moeten gaan met het uitgeven van mijn verhalen als novelles. Ik zou heel graag het verhaal van hoe Darcy, die eigenlijk een erg eerzame man is, zo’n ’trotse, onaangename man’ is geworden. Zo zou de cirkel weer rond zijn.
Young Master Darcy begint als Darcy dertien is. Waarom heb je juist dat moment uit zijn leven gekozen om het verhaal mee te beginnen?
Ik heb het gekozen omdat het een cruciale leeftijd was voor hem. Op die leeftijd werden zonen uit gegoede families voor het eerst weggestuurd van hun huis en ouders om naar school te gaan, en die school was over het algemeen Eton. Het boek begint als Darcy terugkeert naar Londen na zijn eerste semester, voordat de familie naar Pemberley gaat met kerstmis. Zijn vader zou hem nu echt beginnen te behandelen als een jonge heer en niet meer als een kind, en zou ook een meer actieve rol gaan spelen in zijn opvoeding. Volgens Austen is dit ook de leeftijd waarop zijn moeder overlijdt. Als we kijken naar wat hem het soort persoon doet worden dat hij is, zijn dit allemaal zeer significante factoren en gebeurtenissen die daar invloed op hebben.
Op de flaptekst wordt het boek beschreven als ‘Het verhaal van hoe Fitzwilliam Darcy de man werd die Elizabeth Bennet niet ‘aantrekkelijk genoeg om me te verleiden’ vond. In Pride and Prejudice probeert hij dit uit te leggen aan Elizabeth na zijn tweede, succesvolle aanzoek. Dat hij werd geleerd wat juist was, maar niet om zijn houding te corrigeren. Dat hem goede principes werden meegegeven, maar dat hij deze in trots en verwaandheid kon volgen. Heb je nog meer andere factoren toegevoegd die helpen zijn schulp van arrogante terughoudendheid te creëren?
In mijn versie komt het neer op wat er gebeurt tijdens dit significante omslagpunt in zijn leven. De context en personages moesten worden gecreeërd, en ik had het gevoel dat het iets meer vriendelijk tegenover Darcy moest zijn dan de manier waarop hij later zijn tekortkomingen uitlegt. Er vindt interactie met Wickham plaats, en we vangen een glimp op van het gat in zijn leven dat na de dood van zijn moeder zou ontstaan. Hij komt ook voor het eerst in aanraking met jeugdige liefde, en dan wel zodanig om zijn vader extreem duidelijk laten maken waar de grenzen van liefde liggen als je een Darcy van Pemberley bent.
In dit boek moest je je in onbekend gebied begeven zonder dat je daarbij Austens verhaallijn had om je te begeleiden, net als in Duty & Desire (het tweede boek in de trilogie dat plaatsvindt tijdens de maanden waarin we niet weten wat Darcy doet in Pride and Prejudice). Wat waren de grootste verschillen tussen de ervaringen van het aanvullen van Austens verhaallijn en het creëren van gloednieuwe verhaallijnen?
Dat is erg interessant. Als je Austens verhaallijn aanvult, is het een noodzaak om Darcy’s gedachtegang te interpreteren. We hebben zijn woorden en daden. Het is een uitdaging om deze te onderzoeken en om constistente, redelijke oorzaken te verzinnen waarom hij bepaalde dingen doet en wat de invloeden en oorzaken zijn. Als je echter zelf aan het creëren slaat is de uitdaging anders: ken ik Darcy wel goed genoeg om te weten wat hij zou doen onder nieuwe omstandigheden, met personages die niet alleen nieuw zijn voor de lezer maar ook voor hem? Tegen de tijd dat ik klaar was met These Three Remain, voelde het alsof ik hem compleet kende. Ik leefde al zeven jaar met hem – en voelde me bijna zijn moeder ! – en wist hoe hij zich zou gedragen in bepaalde situaties. Nu moest ik, uiteraard, nog verder terugspitten in hoe en wat we van Darcy weten. En voordat ik dat soort dingen kon aanduiden, moest ik nog meer leren over de tijd waarin hij leefde. Hoe zag een opleiding voor jongens van zijn positie er uit? Hoe zou Eton zijn geweest? Hoe is het om op een landgoed te wonen en in zo’n omgeving op te groeien? Het is een interessant tijdperk, en het is extreem belangrijk om de sociale en culturele aspecten juist te krijgen. Ik wist er al een hoop over omdat ik haast al Georgette Heyer’s boeken heb gelezen, maar moest ook nog een hoop lezen over de achtergrond.
Met het oog op het tijdsbestek waarin A Lesson In Honour zich afspeelt, neem ik aan dat we Darcy’s valet Fletcher of zijn oude universiteitsvriend Dy Brougham (twee briljante nieuwe personages die je hebt gecreërd voor de trilogie) niet terug zullen vinden in dit boek?
Nee, ik ben bang van niet. Maar, ervan afhangende hoeveel verder ik dit verhaal zal voortzetten, is het een reële mogelijkhed dat we enkele scenes met Darcy in Cambridge krijgen. Als dat inderdaad zo is, zal Dy zeker weten verschijnen! Ik denk dat dat ERG leuk zou zijn om te schrijven!
In Duty & Desire is het je gelukt om ons Darcy in compleet nieuwe plaatsen te laten zien. Niet alleen in Londen en Pemberley, maar ook op visite bij vrienden in een landhuis. Laat je Darcy ook andere compleet nieuwe locaties bezoeken in Lessons in Honour?
Nee, de handelingen zijn bepertkt tot Londen en Pemberley. Hij ervaart echter wel een laag van de maatschappij waar hij daarvoor nog nooit aan was blootgesteld, namelijk de interactie met enkele dorpskinderen die een toneelgezelschap vormen.
Oh – een toneelgezelschap? Heeft dat te maken met het verhaal over een jeugdruzie waarmee Colonel Fitzwilliam Georgiana vermaakt als de familie aan het begin van Duty & Desire bijeen is gekomen om Kerstmis te vieren?
Ja, daar heeft het mee te maken. Om eerlijk te zijn kwam de inspiratie voor A Lesson in Honour voort uit die scène.
Oorspronkelijk was het je plan om de trilogie te laten eindigen met Elizabeth en Darcy’s eerste kerstmis samen in Pemberley. Dit plan heb je overduidelijk laten varen, aangezien de trilogie eindigt met hun huwelijk; maar ik heb vernomen dat een ander boek over hun leven na het huwelijk ook onderweg is?
Dat klopt. Ik heb er met enkele van mijn schrijversvrienden over gepraat om een idee te krijgen hoe ik dat verhaal zou kunnen uitwerken. Er zijn al zoveel boeken over het prille getrouwde leven van Darcy en Elizabeth, dat ik niet de noodzaak voel dat ook te doen. Waar ik echter wel geïnteresseerd in ben is om twee jaar vooruit te gaan, naar 1814, om bepaalde redenen. De voornaamste reden daarvoor is dat ik wat andere mensen al gedaan hebben niet wil uitkauwen. Er zouden in dat jaar echter ook een hoop interessante dingen kunnen gebeuren. Georgiana zou dat jaar haar ‘coming-out’ meemaken. Het is ook de fase waarin Engeland denkt dat ze Napoleon hebben verslagen. Dus Dy zou geloven dat hij vrij was van zijn Home Office-verplichtingen. Ik stel me ook voor dat Richard – Colonel Fitzwilliam – echte oorlogsactie zou hebben gezien en terug zou komen van het vasteland, mogelijk verwond. Binnen een half jaar zou Napoleon alweer in opmars zijn. Mijns inziens is dat een hoop materiaal voor een interessant boek! Ik zou al verder in het ontwikkelingsproces zijn als ik niet had besloten Young Master Darcy te schrijven. En vergeet niet dat ik hiernaast ook nog een full-time baan heb! Maar als een uitgever een boek over de gebeurtenissen in 1814 zou willen, is dat één van de dingen die ik hierna zou kunnen uitgeven.
Als je geneigd zou zijn andere niet vertelde aspecten van het verhaal van welk ander Austen-personage dan ook uit te werken – zoals je met Darcy hebt gedaan – wie zou dat dan zijn, en waarom?
Om eerlijk te zijn heb ik die neiging niet met andere personages van Austen. Maar als ik het moest doen, denk ik dat ik zou kiezen voor Henry Tilney omdat er een hoop is om mee te werken: we weten zo weinig over hem! Wat we wel weten is dat hij een duistere, ietwat wrede vader heeft, en een ietwat verdorven broer. Maar hij is ook een geestelijke met een erg liefdevolle relatie met zijn zus. Al deze factoren roepen tezamen een hoop vragen op die erg interessant zouden kunnen zijn om te beantwoorden. Ik zou Tilney aankunnen omdat hij één van de weinige personages is met een echt mysterieuze achtergrond.
Er is een HELE hoop Austen-paraliteratuur. Wat scheidt volgens jou het kaf van het koren? En wat zijn jouw eigen favorieten?
Ik heb eigenlijk niet heel veel Austen-paraliteratuur gelezen. Ik wil niet onopzettelijk andermans creatieve ideeën in mijn eigen verhalen verweven. Maar wat hetgeen ik heb gelezen echt onderscheidt is hoe getrouw ze aan het tijdperk zijn. Ze hoeven niet de syntax of stijl van Austen te benaderen zolang ze het maar niet compleet vergallen! Wat voor mij het belangrijkst is, is dat de personages trouw blijven aan de maatschappij waarover Jane Austen schreef. Alles dat ze daaruit haalt, verpest het. Boeken die ik gelezen heb en geweldig vond zijn Susan Kaye’s versie van Frederick Wentworth en Mercy’s Embrace, waarin het verhaal van Elizabeth Elliot verder wordt uitgewerkt.
Austen – en jij – suggereren dat Darcy een gretige lezer is. Hij heeft een geweldige bibliotheek in Pemberley en, zoals we allemaal weten, waardeert hij vrouwen die hun geest verrijken door veel te lezen. Als hij de mogelijkheid zou hebben om zelf al Jane Austens boeken te lezen, welke zou dan zijn favoriet zijn – en waarom?
Oh, dat is een lastige vraag! Er zijn een paar waarvoor gepleit kan worden. Maar ik denk dat het uiteindelijk Persuasion zou worden, voornamelijk vanwege de sterke mannelijke personages. Wentworth, Harville, Admiraal Croft – Ik denk niet dat je snel zo’n aantal bewonderenswaardige mannen tegen zult komen in haar andere boeken. Maar dat kan ook komen door het feit dat ik in mijn boeken zelf zo positief ben over de British Navy. Mijn Mr Darcy volgt zelf al hun activiteiten gretig, en haast iedere held aanbidt Admiral Nelson. Elk boek dat de mannen van de British Navy zo positief weergeeft zou voor hem aanlokkelijk zijn, evenals het feit dat bepaalde personages hun fouten dienen te herkennen en om misvattingen te corrigeren binnen de beperkingen van een redelijk complexe samenleving – net als hij!
Ben je ooit in Nederland geweest?
Nee, maar het zou me fantastisch lijken langs te komen! Ik ben slechts één keer in dat deel van Europa geweest, toen ik voor een nachtje in Antwerpen was. Maar ik houd van het hele gebied. Mijn oma kwam uit België, en ik weet dat de grenzen tussen België en Nederland altijd heel open zijn geweest. Ik zou heel graag meer van beide landen zien, zoals de landschappen, steden en andere plaatsen die zij wellicht heeft gezien.
Wat voor jou meer dan tien jaar geleden begon als een simpele schrijfoefening is uitgegroeid in wat nu mogelijk het bestverkochte voorbeeld van Austen-paraliteratuur is! Welk deel van de ervaring heeft het meest voor jou betekend?
Het verbaast me nog steeds hoe de boeken mensen zo aanbspreken en hoe positief en krachtig ze er op reageren. Ik heb brieven ontvangen van zieke mensen, of mensen bij wie er recentelijk een familielid was overleden, of die andere problemen hadden. Ze hebben me verteld dat het lezen van de boeken hen in die periodes veel troost heeft geboden of een vorm van escapisme. Dat is een groot privilege en geeft een gevoel van deemoed. Ik waardeer iedereen die me heeft toegestaan om mij, door de boeken, op te nemen in hun levens – zelfs als ze ze slechts ter vermaak lezen. Dat soort vertrouwen neem ik erg serieus! Daarom vind ik het zo heerlijk om brieven te ontvangen. Niet om schouderklopjes te ontvangen maar om te horen wat lezers leuk vinden, wat zij goed vinden en wat zij niet goed vinden zodat ik het beter kan doen. Dus als iemand die dit leest mij wil e-mailen, mag dat gerust gebeuren. Ik vind het altijd fijn om de meningen en indrukken van fans te horen.
Wil je Pamela schrijven? Je kunt haar bereiken op pamela dot aidan at gmail dot com.
http://wytherngatepress.com/pamela_aidan